eGFR (Estimated Glomerular Filtration Rate) Nedir ? Ne İşe Yarar ? Leave a comment

eGFR (Estimated Glomerular Filtration Rate), böbrek fonksiyonlarını değerlendirmek için kullanılan bir testtir. Bu test, böbreklerin ne kadar iyi çalıştığını ve kanı ne kadar iyi süzdüğünü gösterir. eGFR, serum kreatinin düzeyi, yaş, cinsiyet ve ırk gibi faktörlere dayanarak hesaplanır ve böbreklerin glomerüler filtrasyon hızı hakkında tahmini bir değer sağlar.

Neden Yapılır?

eGFR testi, çeşitli nedenlerle yapılabilir ve böbrek fonksiyonlarını değerlendirmek için kullanılır:

1. Böbrek Hastalıklarının Teşhisi: Kronik böbrek hastalığı (KBH) ve akut böbrek yetmezliği gibi durumların teşhisi.
2. Böbrek Hastalıklarının Takibi: Böbrek hastalığı olan hastaların tedavi sürecini ve hastalığın ilerlemesini izlemek.
3. Genel Sağlık Kontrolleri: Rutin sağlık kontrolleri sırasında böbrek fonksiyonlarını değerlendirmek.
4. Risk Faktörlerinin Değerlendirilmesi: Diyabet, yüksek tansiyon, kalp hastalığı gibi böbrek hastalığı risk faktörleri olan kişilerde böbrek sağlığını izlemek.

Nelere Dikkat Edilir?

eGFR testi yapılırken ve sonuçlar değerlendirilirken dikkat edilmesi gereken bazı önemli noktalar şunlardır:

1. Kreatinin Seviyesi: Serum kreatinin düzeyi, eGFR hesaplamasında kullanılan ana parametredir.
2. Yaş ve Cinsiyet: eGFR hesaplamasında yaş ve cinsiyet dikkate alınır.
3. Irk: Bazı formüller, ırkı da hesaba katarak eGFR’yi hesaplar.
4. Hidratasyon Durumu: Dehidrasyon veya aşırı sıvı alımı, serum kreatinin düzeylerini ve dolayısıyla eGFR sonuçlarını etkileyebilir.

eGFR Nasıl Hesaplanır?

eGFR, serum kreatinin düzeyi, yaş, cinsiyet ve ırk gibi faktörlere dayanarak hesaplanır. Yaygın olarak kullanılan formüller şunlardır:

1. MDRD (Modification of Diet in Renal Disease) Formülü
2. CKD-EPI (Chronic Kidney Disease Epidemiology Collaboration) Formülü

eGFR Sonuçlarının Değerlendirilmesi

eGFR sonuçları, böbrek fonksiyonları hakkında bilgi verir ve böbrek hastalığının evresini belirlemeye yardımcı olur.

Olası Sonuçlar ve Anlamları:

1. >90 mL/dk/1.73 m²: Normal veya yüksek böbrek fonksiyonu.
2. 60-89 mL/dk/1.73 m²: Hafif derecede azalmış böbrek fonksiyonu.
3. 30-59 mL/dk/1.73 m²: Orta derecede azalmış böbrek fonksiyonu (Kronik böbrek hastalığı evre 3).
4. 15-29 mL/dk/1.73 m²: Ciddi derecede azalmış böbrek fonksiyonu (Kronik böbrek hastalığı evre 4).
5. <15 mL/dk/1.73 m²: Böbrek yetmezliği (Kronik böbrek hastalığı evre 5).

eGFR Düşüklüğünün Nedenleri

1. Kronik Böbrek Hastalığı: Böbrek fonksiyonlarının ilerleyici ve kalıcı olarak azalması.
2. Akut Böbrek Yetmezliği: Ani gelişen ve genellikle geri dönüşümlü olan böbrek fonksiyon kaybı.
3. Diyabet: Kan şekerinin yüksek olması böbreklere zarar verebilir.
4. Yüksek Tansiyon: Kan basıncının yüksek olması böbreklerin filtrasyon kapasitesini azaltabilir.
5. Kalp Hastalıkları: Kalp fonksiyonlarındaki bozukluklar böbrek fonksiyonlarını olumsuz etkileyebilir.
6. İlaçlar: Bazı ilaçlar böbrek fonksiyonlarını etkileyebilir.

eGFR Yüksekliğinin Nedenleri

Genellikle eGFR yüksekliği, normal veya optimal böbrek fonksiyonlarına işaret eder. Ancak, çok nadir durumlarda böbrek hiperfiltrasyonu, yani böbreklerin aşırı çalışması durumu da olabilir.

eGFR Sonuçlarını Etkileyen Faktörler

• Hidratasyon Durumu: Dehidrasyon veya aşırı sıvı alımı eGFR sonuçlarını etkileyebilir.
• Kas Kütlesi: Kas kütlesi yüksek olan bireylerde kreatinin seviyeleri de yüksek olabilir, bu da eGFR sonuçlarını etkileyebilir.
• İlaç Kullanımı: Bazı ilaçlar serum kreatinin düzeylerini etkileyebilir.
• Beslenme: Yüksek proteinli diyetler serum kreatinin düzeylerini artırabilir.

Nasıl Korunabiliriz?

Böbrek sağlığını korumak ve eGFR seviyelerini optimal tutmak için aşağıdaki önerilere dikkat edilebilir:

1. Düzenli Kontroller: eGFR ve böbrek fonksiyon testlerini düzenli olarak yaptırın.
2. Kan Basıncını Kontrol Etmek: Yüksek tansiyonu yönetmek böbrek sağlığını korur.
3. Kan Şekerini Kontrol Etmek: Diyabeti yönetmek böbrek sağlığını korur.
4. Sağlıklı Beslenme: Düşük tuzlu, dengeli ve sağlıklı bir diyet uygulayın.
5. Yeterli Sıvı Tüketimi: Dehidrasyondan kaçının ve yeterli miktarda su için.
6. İlaç Kullanımı: İlaçları doktorun önerdiği şekilde kullanın ve gereksiz ilaç kullanımından kaçının.
7. Sigara ve Alkol: Sigara içmemek ve alkol tüketimini sınırlamak böbrek sağlığını destekler.
8. Düzenli Egzersiz: Haftada en az 150 dakika orta düzeyde aerobik egzersiz yapmak böbrek sağlığı için faydalıdır.